Zoals detectives speuren naar vingerafdrukken en DNA-sporen, zo zoeken onderzoekers naar aanwijzingen voor kanker. Welke sporen laat de ziekte achter in het lichaam? Welke meetbare veranderingen brengt dat teweeg? KWF Kankerbestrijding investeert 7,4 miljoen euro in onderzoek naar dit soort biomarkers met als doel ze toe te passen in de praktijk. Het betreft 5 projecten, waaronder een bloedtest om teruggekeerde keelkanker op te sporen en een eiwit om het uitzaaiingsrisico bij melanoom te voorspellen.
Biomarkers
Biomarkers (biologische markers) zijn meetbare aanwijzingen in het menselijk lichaam die iets zeggen over:
- Het risico op een ziekte
Een BRCA-mutatie (een specifieke DNA-fout) wijst op een verhoogd risico op onder andere borst- en eierstokkanker.
- De aanwezigheid van een ziekte (diagnostische biomarker)
Een verhoogd PSA (prostaat specifiek antigeen) kan wijzen op prostaatkanker.
- Het beloop van een ziekte (prognostische biomarker)
Hormoongevoeligheid bij borstkanker wijst meestal op een betere prognose.
- De kans op een positieve behandeluitkomst (voorspellende biomarker)
Aanwezigheid van het eiwit PD-L1 in tumorweefsel wijst op een betere kans op succesvolle behandeling met checkpointremmers (een vorm van immunotherapie).
Een biomarker kan van alles zijn. Een molecuul, een eiwit, een hormoon, een DNA-mutatie of een algemeen kenmerk zoals lichaamstemperatuur of bloeddruk. Biomarkers kunnen overal in het lichaam voorkomen (bloed, urine, ontlasting, tumorweefsel, etc.). Ze geven inzicht in iemands gezondheidstoestand en spelen een belangrijke rol bij de opsporing en behandeling van kanker.
Beschikbaarheid vergroten
Al decennialang vindt op grote schaal onderzoek plaats naar biomarkers. Toch komen maar weinig biomarkers beschikbaar in de dagelijkse zorg voor kankerpatiënten. Er is grote behoefte aan multidisciplinaire onderzoeksteams die veelbelovende biomarkers naar de volgende ontwikkelingsfase kunnen brengen.
KWF investeert daarom in 5 nieuwe projecten waarin meerdere expertises (minimaal 4 partijen) samenkomen. De krachtenbundeling tussen fundamenteel biomarkeronderzoek en klinische zorg kan succesvolle doorvertaling van biomarkers naar een praktische toepassing bevorderen. Aandachtspunten binnen de projecten zijn markttoegangstrategieën, wet- en regelgeving, doelmatigheidsonderzoek (Health Technology Assessment) en gebruik van bestaande infrastructuren zoals biobanken en databases.
Toegekende projecten
- Het uitzaaiingsrisico voorspellen bij melanoom
Projectleider: prof. dr. Manon van Engeland
Instituut: Maastricht UMC+
Projectbudget: € 1.367.194,70
In dit project onderzoekt men de meerwaarde van de biomarker LY75. Met dit eiwit zijn melanoompatiënten te identificeren met een verhoogd risico op uitzaaiingen. Dit helpt bij het maken van de beste behandelkeuze.
- Een bloedtest om teruggekeerde keelkanker op te sporen
Projectleider: prof. dr. Remco de Bree
Instituut: UMC Utrecht
Projectbudget: € 1.287.168,20
De aanwezigheid van HPV (humaan papillomavirus) in bloed kan wijzen op de terugkeer van keelkanker. Dit project betreft een landelijk onderzoek naar de bruikbaarheid van deze bloedtest. Is teruggekeerde keelkanker er eerder mee op te sporen en leidt dat tot een minder belastende behandeling en een betere uitkomst?
- Eierstokkankerpatiënten selecteren die baat hebben bij PARP-remmers
Projectleider: dr. Heleen van Beekhuizen
Instituut: Erasmus MC Rotterdam
Projectbudget: € 1.511.211,40
PARP-remmers zijn medicijnen die het beste werken bij tumoren die hun DNA niet goed kunnen repareren. In dit project vergelijkt men 3 DNA-tests om te bepalen welke het beste voorspelt of een eierstoktumor gevoelig is voor PARP-remmers. Zo kan men inschatten welke patiënt er baat bij heeft en wie ze bespaard kan blijven.
- Borstkankerbehandeling op maat met kunstmatige intelligentie
Projectleider: prof. dr. Jeroen van der Laak
Instituut: Radboudumc
Projectbudget: € 1.791.219,40
In dit project zet men kunstmatige intelligentie in om microscopische beelden van borstkankerweefsel te beoordelen. Men onderzoekt of slimme software de kans op terugkeer van de ziekte kan bepalen en of de tumor reageert op chemotherapie. Met deze informatie zijn gerichtere keuzes te maken over wel of niet behandelen.
- Maagkankeruitzaaiingen opsporen met FAPI-PET/CT
Projectleider: prof. dr. Lioe-Fee de Geus-Oei
Instituut: LUMC
Projectbudget: € 1.458.759,40
In dit project onderzoekt men of de opsporing van maagkankeruitzaaiingen is te verbeteren met de beeldvormende techniek [18F]FAPI-PET/CT. Hierbij krijgen patiënten de radioactieve speurstof [18F]-FAPI ingespoten die zich hecht aan uitgezaaide kankercellen. Een PET/CT-scan brengt deze vervolgens in beeld. Men verwacht dat het aantal kijkoperaties (de huidige opsporingsmethode) en het aantal niet zinvolle maagoperaties hierdoor flink afneemt.
© 1987 - 2024 Louwersmediagroep.
